Bieżaństwa 1915, Białoruś
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->БЕЖАНСТВА1915ГОДАБеласток2000©Праграм�½ая рада тыд�½ёвіка„Ніва”РэдактарВіталь ЛубаВёрсткаАлякса�½др ВярбіцкіZrealizowano przy pomocy finansowejMinisterstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Białoruśi Urzędu Miejskiego w BiałymstokuISBN 83-911514-4-1Беласток2000DrukSPHU „Podlaska”, Zakład PoligraficznyBiałystok, ul. 27 Lipca 40/32Ад выдаўцаПрапа�½ава�½ы том змяшчае ўспамі�½ы жыхароў сё�½�½яш�½яй Бела-сточчы�½ы, якія ў1915годзе пакі�½улі месца свайго жыхарства і па-даліся ў бежа�½ства ў глыб Расіі.У ас�½оў�½ую частку к�½ігі ўвайшлі тэксты друкава�½ыя �½а ста ро�½кахтыд�½ёвіка„Ніва”ў1958-2000гадах і �½епублікава�½ыя матэрыялы,сабра�½ыя жур�½алістамі, карэспа�½дэ�½тамі і чытачамі. Пад гэтымітэкстамі падаецца аўтар і год запісу. У к�½ізе друкуюцца таксамаматэрыялы, сабра�½ыя ў час маладзёж�½ых лет �½ікаў„Войшкі ‘97”і„Гры�½евічы ‘98”,арга�½ізава�½ых Беларускім гістарыч�½ым таварыствамі апублікава�½ыя ў краяз�½аўча-культур�½ым часопісе„БельскіГості�½эць”, што ў выда�½�½і паз�½ача�½а адпавед�½ай паметкай.У раздзеле„Дадаткі”даюцца дакуме�½ты таго часу: вопісы маёмасці,даведкі, карэспа�½дэ�½цыя. Спачатку прыводзіцца змест архіў�½агаматэрыялу, затым у якасці ілюстрацыі змяшчаецца копія дакуме�½таабо яго фрагме�½т. У ка�½цы к�½ігі змешча�½ы паказаль�½ік мясцовасцейБеласточчы�½ы, з якіх выводзяцца героі ўспамі�½аў. Паколькі тэксты ўк�½ізе размешча�½ы ў алфавіт�½ым парадку паводле прозвішчаў і імё�½герояў расказаў, імя�½�½ы паказаль�½ік а дсут�½ічае.Выказваем сардэч�½ую падзяку ўсім асобам, якія ўключыліся ў працу пазборы бежа�½скіх успамі�½аў, фатаграфій і дакуме�½таў гэтага перыяду.3Аўтары:Пётр Байко, Васіль Баршчэўскі, Юрка Буй�½юк, Мікалай Вара�½ецкі,Мікола Ваўра�½юк, Алякса�½др Вярбіцкі, Міхал Габрылеўскі, МіколаГайдук, а. Уладзімір Гарустовіч, А�½дрэй Гаўрылюк, Алякса�½др Грэсь,А�½то�½ Казлоўскі, Га�½�½а Ка�½драцюк, Алег Латышо�½ак, Я�½ Леа�½овіч,Вера Леўчук, Віталь Луба, Міра Лукша, Мікалай Лук’я�½юк, Ляво�½Майсяюк, Аляксей Мароз, Грыша Мароз, Ка�½ста�½ці�½ Масальскі,Міхал Мі�½цэвіч, Яўге�½ Міра�½овіч, Я�½ Морда�½ь, Сцяпа�½ Навіцкі,Мікалай Па�½філюк, Уладзімір Паўлючук, Галі�½а Рамашка, ВіктарРудчык, Вольга Руско-Шуркоўская, Васіль Сакоўскі, УладзімірСідарук, Уладзімір Ста�½кевіч, Ціха�½ Трахімюк, Міхась Хмялеўскі,Паўлі�½а Шафра�½, Міхась Шаховіч, Сакрат Я�½овіч.У к�½ізе выкарыста�½ы матэрыялы, апублікава�½ыя ў краяз�½аўча-культур�½ым часопісе„БельскіГості�½эць”.Здымкі:Алякса�½др Вярбіцкі, А�½дрэй Гаўрылюк, Гжэгаж Дамброўскі, МіраЛукша, Аляксей Мароз, Міхал Мі�½цэвіч, Уладзімір Паўлючук, Галі�½аРамашка, Віктар Рудчык, Уладзімір Сідарук, Міхась Хмялеўскі, Я�½і�½аЧэр�½якевіч, Міхась Шаховіч.Архіў�½ыя дакуме�½ты і фатаграфіі прад’явілі:Юрка Буй�½юк(Малі�½�½ікі),Уладзімір Гулевіч(Беласток,дадатак �½-р1),Марыя Гаеўская(Кляшчэлі,дадаткі �½-р2-6да тэксту �½а стар.96-102),Уладзімір Купрыя�½овіч(Засця�½кі,дадаткі �½-р7-9да тэксту�½а стар.166-167),Юлія Кучэўская(Беласток),Лідзія Марты�½овіч(Орля),А�½то�½ Порац(Кутавая,дадатак �½-р10да тэксту �½а стар.236-242),Уладзімір Пракаповіч(Мілейчычы),Я�½ Рошча�½ка(Чаромха),Ка�½ста�½ці�½ Рыгаровіч(Ба�½дары),Сцепа�½іда Сас�½юк(Хлявішчы),Ксе�½іяЯкімовіч(Орля).4УступТэма эвакуацыі амаль паўтарамільё�½�½айзаход�½ебеларускайграмадскасці ў глыб Расіі ў ж�½іў�½і1915г. пакуль што �½е мае свайгодаследчыка. Нават спецыялісты па дэмаграфіч�½ых пыта�½�½ях Беларусі ХХстагоддзя �½е заўважаюць гэтага факта, хаця ё�½ рашуча паўплываў �½агісторыю беларуска-польскага памежжа[1]. Падзея гэтая мела вялікі ўплыў�½а лёсы беларускага �½асель�½іцтва, �½а грамадскія, палітыч�½ыя іэка�½аміч�½ыя працэсы, якія праходзілі ў дваццатыя і трыццатыя гады �½аземлях, ахопле�½ых перасяле�½чай акцыяй царскіх улад у1915г.Шматгадовая пабыўка ў Расіі сфарміравала асаблівы вобраз рускіх усвядомасці беларускіх сяля�½. Да сё�½�½яш�½яга д�½я бежа�½ства ўздзей�½ічае �½аўяўле�½�½і праваслаў�½ых жыхароў Беласточчы�½ы.Змешча�½ыя ў к�½ізе ўспамі�½ы паказваюць лёс �½аймалодшага пакале�½�½ябежа�½цаў. Толькі тыя людзі, якія ў1915г. былі яшчэ дзяцьмі, маглідажыць да �½ашых дзё�½ і расказаць пра выпрабыва�½�½і свае, сваёй сям’і,вясковай суполь�½асці. Прапа�½ава�½ая чытачу к�½іга-асаблівая кры�½іцаведаў пра гісторыю вялікай часткі �½ацыі, бача�½ай вачамі сведкаў эпохі.Лёсы паасоб�½ых людзей складаюць лёс �½арода. Ва ўспамі�½ах жыхароўБеласточчы�½ы сустракаюцца падоб�½ыя здарэ�½�½і, якія спадарож�½ічалі ім учас вымуша�½ай шматгадовай ва�½дроўкі па тэрыторыі Расіі. Хацяпаасоб�½ыя людзі падвяргаліся ўсялякім выпрабава�½�½ям, ад�½ак, чытаючыўспамі�½ы, заўважаецца суполь�½асць іх трагіч�½ага лёсу. Нічога дзіў�½ага,што для шматлікіх людзей бежа�½ства засела ў памяці як �½айваж�½ейшаяпадзея ў іх жыцці. Нават кашмар�½ая �½ямецкая акупацыя падчас апош�½яйвай�½ы �½е пакі�½ула такога следу. У1915г. большасць беларусаўБеласточчы�½ы, Гродзе�½шчы�½ы, Віле�½шчы�½ы, Брэстчы�½ы ўпершы�½юпакі�½ула свае вёскі і падалася ў �½евядомыя для іх стора�½ы, перажылаголад, холад і пекла расійскай рэвалюцыі, часта патраціла �½айбліжэйшыхсабе людзей. У час апош�½яй вай�½ы прабывалі я�½ы �½а сваёй зямлі, у сваіххатах, у акружэ�½�½і, якое добра ведалі. І хаця час быў таксама жахлівы,больш вядома было як пазбягаць усялякіх �½яшчасцяў.У вы�½іку �½аступле�½�½я �½ямецкай арміі ў ліпе�½і1915г. расія�½е вымуша�½ыбылі пакі�½уць Польшчу і заход�½ія губер�½і Імперыі Рама�½авых. Кабусклад�½іць �½емцам магчымасць забеспячэ�½�½я харчовымі прадуктамі,ге�½ераль�½ы штаб рускай арміі вырашыў прымя�½іць �½а беларускайтэрыторыі тактыку„выпале�½айзямлі”. Прадугледжвала я�½а перасяле�½�½е5 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl lemansa.htw.pl
//-->БЕЖАНСТВА1915ГОДАБеласток2000©Праграм�½ая рада тыд�½ёвіка„Ніва”РэдактарВіталь ЛубаВёрсткаАлякса�½др ВярбіцкіZrealizowano przy pomocy finansowejMinisterstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Białoruśi Urzędu Miejskiego w BiałymstokuISBN 83-911514-4-1Беласток2000DrukSPHU „Podlaska”, Zakład PoligraficznyBiałystok, ul. 27 Lipca 40/32Ад выдаўцаПрапа�½ава�½ы том змяшчае ўспамі�½ы жыхароў сё�½�½яш�½яй Бела-сточчы�½ы, якія ў1915годзе пакі�½улі месца свайго жыхарства і па-даліся ў бежа�½ства ў глыб Расіі.У ас�½оў�½ую частку к�½ігі ўвайшлі тэксты друкава�½ыя �½а ста ро�½кахтыд�½ёвіка„Ніва”ў1958-2000гадах і �½епублікава�½ыя матэрыялы,сабра�½ыя жур�½алістамі, карэспа�½дэ�½тамі і чытачамі. Пад гэтымітэкстамі падаецца аўтар і год запісу. У к�½ізе друкуюцца таксамаматэрыялы, сабра�½ыя ў час маладзёж�½ых лет �½ікаў„Войшкі ‘97”і„Гры�½евічы ‘98”,арга�½ізава�½ых Беларускім гістарыч�½ым таварыствамі апублікава�½ыя ў краяз�½аўча-культур�½ым часопісе„БельскіГості�½эць”, што ў выда�½�½і паз�½ача�½а адпавед�½ай паметкай.У раздзеле„Дадаткі”даюцца дакуме�½ты таго часу: вопісы маёмасці,даведкі, карэспа�½дэ�½цыя. Спачатку прыводзіцца змест архіў�½агаматэрыялу, затым у якасці ілюстрацыі змяшчаецца копія дакуме�½таабо яго фрагме�½т. У ка�½цы к�½ігі змешча�½ы паказаль�½ік мясцовасцейБеласточчы�½ы, з якіх выводзяцца героі ўспамі�½аў. Паколькі тэксты ўк�½ізе размешча�½ы ў алфавіт�½ым парадку паводле прозвішчаў і імё�½герояў расказаў, імя�½�½ы паказаль�½ік а дсут�½ічае.Выказваем сардэч�½ую падзяку ўсім асобам, якія ўключыліся ў працу пазборы бежа�½скіх успамі�½аў, фатаграфій і дакуме�½таў гэтага перыяду.3Аўтары:Пётр Байко, Васіль Баршчэўскі, Юрка Буй�½юк, Мікалай Вара�½ецкі,Мікола Ваўра�½юк, Алякса�½др Вярбіцкі, Міхал Габрылеўскі, МіколаГайдук, а. Уладзімір Гарустовіч, А�½дрэй Гаўрылюк, Алякса�½др Грэсь,А�½то�½ Казлоўскі, Га�½�½а Ка�½драцюк, Алег Латышо�½ак, Я�½ Леа�½овіч,Вера Леўчук, Віталь Луба, Міра Лукша, Мікалай Лук’я�½юк, Ляво�½Майсяюк, Аляксей Мароз, Грыша Мароз, Ка�½ста�½ці�½ Масальскі,Міхал Мі�½цэвіч, Яўге�½ Міра�½овіч, Я�½ Морда�½ь, Сцяпа�½ Навіцкі,Мікалай Па�½філюк, Уладзімір Паўлючук, Галі�½а Рамашка, ВіктарРудчык, Вольга Руско-Шуркоўская, Васіль Сакоўскі, УладзімірСідарук, Уладзімір Ста�½кевіч, Ціха�½ Трахімюк, Міхась Хмялеўскі,Паўлі�½а Шафра�½, Міхась Шаховіч, Сакрат Я�½овіч.У к�½ізе выкарыста�½ы матэрыялы, апублікава�½ыя ў краяз�½аўча-культур�½ым часопісе„БельскіГості�½эць”.Здымкі:Алякса�½др Вярбіцкі, А�½дрэй Гаўрылюк, Гжэгаж Дамброўскі, МіраЛукша, Аляксей Мароз, Міхал Мі�½цэвіч, Уладзімір Паўлючук, Галі�½аРамашка, Віктар Рудчык, Уладзімір Сідарук, Міхась Хмялеўскі, Я�½і�½аЧэр�½якевіч, Міхась Шаховіч.Архіў�½ыя дакуме�½ты і фатаграфіі прад’явілі:Юрка Буй�½юк(Малі�½�½ікі),Уладзімір Гулевіч(Беласток,дадатак �½-р1),Марыя Гаеўская(Кляшчэлі,дадаткі �½-р2-6да тэксту �½а стар.96-102),Уладзімір Купрыя�½овіч(Засця�½кі,дадаткі �½-р7-9да тэксту�½а стар.166-167),Юлія Кучэўская(Беласток),Лідзія Марты�½овіч(Орля),А�½то�½ Порац(Кутавая,дадатак �½-р10да тэксту �½а стар.236-242),Уладзімір Пракаповіч(Мілейчычы),Я�½ Рошча�½ка(Чаромха),Ка�½ста�½ці�½ Рыгаровіч(Ба�½дары),Сцепа�½іда Сас�½юк(Хлявішчы),Ксе�½іяЯкімовіч(Орля).4УступТэма эвакуацыі амаль паўтарамільё�½�½айзаход�½ебеларускайграмадскасці ў глыб Расіі ў ж�½іў�½і1915г. пакуль што �½е мае свайгодаследчыка. Нават спецыялісты па дэмаграфіч�½ых пыта�½�½ях Беларусі ХХстагоддзя �½е заўважаюць гэтага факта, хаця ё�½ рашуча паўплываў �½агісторыю беларуска-польскага памежжа[1]. Падзея гэтая мела вялікі ўплыў�½а лёсы беларускага �½асель�½іцтва, �½а грамадскія, палітыч�½ыя іэка�½аміч�½ыя працэсы, якія праходзілі ў дваццатыя і трыццатыя гады �½аземлях, ахопле�½ых перасяле�½чай акцыяй царскіх улад у1915г.Шматгадовая пабыўка ў Расіі сфарміравала асаблівы вобраз рускіх усвядомасці беларускіх сяля�½. Да сё�½�½яш�½яга д�½я бежа�½ства ўздзей�½ічае �½аўяўле�½�½і праваслаў�½ых жыхароў Беласточчы�½ы.Змешча�½ыя ў к�½ізе ўспамі�½ы паказваюць лёс �½аймалодшага пакале�½�½ябежа�½цаў. Толькі тыя людзі, якія ў1915г. былі яшчэ дзяцьмі, маглідажыць да �½ашых дзё�½ і расказаць пра выпрабыва�½�½і свае, сваёй сям’і,вясковай суполь�½асці. Прапа�½ава�½ая чытачу к�½іга-асаблівая кры�½іцаведаў пра гісторыю вялікай часткі �½ацыі, бача�½ай вачамі сведкаў эпохі.Лёсы паасоб�½ых людзей складаюць лёс �½арода. Ва ўспамі�½ах жыхароўБеласточчы�½ы сустракаюцца падоб�½ыя здарэ�½�½і, якія спадарож�½ічалі ім учас вымуша�½ай шматгадовай ва�½дроўкі па тэрыторыі Расіі. Хацяпаасоб�½ыя людзі падвяргаліся ўсялякім выпрабава�½�½ям, ад�½ак, чытаючыўспамі�½ы, заўважаецца суполь�½асць іх трагіч�½ага лёсу. Нічога дзіў�½ага,што для шматлікіх людзей бежа�½ства засела ў памяці як �½айваж�½ейшаяпадзея ў іх жыцці. Нават кашмар�½ая �½ямецкая акупацыя падчас апош�½яйвай�½ы �½е пакі�½ула такога следу. У1915г. большасць беларусаўБеласточчы�½ы, Гродзе�½шчы�½ы, Віле�½шчы�½ы, Брэстчы�½ы ўпершы�½юпакі�½ула свае вёскі і падалася ў �½евядомыя для іх стора�½ы, перажылаголад, холад і пекла расійскай рэвалюцыі, часта патраціла �½айбліжэйшыхсабе людзей. У час апош�½яй вай�½ы прабывалі я�½ы �½а сваёй зямлі, у сваіххатах, у акружэ�½�½і, якое добра ведалі. І хаця час быў таксама жахлівы,больш вядома было як пазбягаць усялякіх �½яшчасцяў.У вы�½іку �½аступле�½�½я �½ямецкай арміі ў ліпе�½і1915г. расія�½е вымуша�½ыбылі пакі�½уць Польшчу і заход�½ія губер�½і Імперыі Рама�½авых. Кабусклад�½іць �½емцам магчымасць забеспячэ�½�½я харчовымі прадуктамі,ге�½ераль�½ы штаб рускай арміі вырашыў прымя�½іць �½а беларускайтэрыторыі тактыку„выпале�½айзямлі”. Прадугледжвала я�½а перасяле�½�½е5 [ Pobierz całość w formacie PDF ]