Budżetowanie jako narzędzie rachunkowości zarządczej, OnePress
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Bud¿etowanie jako
narzêdzie rachunkowoœci
zarz¹dczej
Autor: Edyta Duda-Piechaczek
ISBN: 83-246-0473-1
Format: A5, stron: 208
Nie znaæ kosztów firmy to znaczy spisaæ j¹ na straty
Kalkulacja kosztów dla potrzeb bud¿etowania
Planowanie i kontrola wykonania bud¿etu
Studium przypadku: bud¿etowanie w firmie
Co daje dobre bud¿etowanie?
Prosta ksiêgowoœæ to za ma³o. Ka¿da kluczowa decyzja w firmie ma z³o¿one skutki
finansowe. Organizacja, która nie zna swoich kosztów, wymyka siê spod kontroli...
a¿ w koñcu zaskakuje j¹ dzieñ, kiedy koñcz¹ siê œrodki na koncie. Zarz¹dzaj¹cy, którzy
s¹ tego œwiadomi, chc¹ znaæ obecne i przysz³e koszty firmy. Oceniaj¹, czy planowana
inwestycja wygeneruje nadwy¿kê gotówki, zysk ksiêgowy i korzyœci podatkowe.
Potrzebuj¹ precyzyjnych bud¿etów i informacji zwrotnych o ich wykonaniu. Musz¹ byæ
pewni, ¿e dzia³alnoœæ jest rentowna i ¿e nagle nie skoñcz¹ siê fundusze. Krótko mówi¹c,
potrzebuj¹ rachunkowoœci zarz¹dczej i dobrego bud¿etowania.
Rachunkowoœæ zarz¹dcza jest Ÿród³em wiedzy o kosztach firmy, a bud¿etowanie to
przekuwanie tej wiedzy w dzia³anie. Z tej ksi¹¿ki dowiesz siê, jak stworzyæ i wykonaæ
dobry bud¿et. Poznasz metody kalkulacji kosztów. Znajdziesz tu opis ca³ego procesu
bud¿etowania oraz wiedzê przydatn¹ ka¿demu, kto zajmuje siê rachunkowoœci¹
zarz¹dcz¹:
przyjmowanie za³o¿eñ do bud¿etów,
klasyfikacja kosztów dla celów bud¿etowania,
porównywanie kosztów i przychodów,
obliczanie kosztów marginalnych,
analiza rozbie¿noœci kosztów,
ocena efektywnoœci i rentownoœci inwestycji,
ocena kondycji finansowej firmy, tworzenie elastycznych bud¿etów operacyjnych,
korygowanie bud¿etów.
Wstęp ......................................................................................................5
1. Planowanie działalności przedsiębiorstwa ......................................9
1.1. Istota planowania w przedsiębiorstwie ......................................................9
1.2. Etapy planowania ....................................................................................... 15
1.3. Hierarchia planów organizacyjnych ........................................................ 18
1.4. Planowanie finansowe ................................................................................29
1.5. Budżetowanie jako metoda zarządzania ................................................. 36
1.6. Klasyfikacja budżetów ................................................................................ 41
2. Metodyka budżetowania .................................................................. 45
2.1. Pojęcie procesu budżetowania ..................................................................45
2.2. Metody budżetowania ...............................................................................48
2.3. Funkcje i zadania budżetowania w przedsiębiorstwie ...........................54
2.4. Etapy budżetowania ...................................................................................58
2.5. Kontrola budżetu .......................................................................................70
3. Techniki budżetowania kapitałowego .......................................... 79
3.1. Rodzaje technik budżetowania kapitałowego ........................................79
3.2. Statyczne techniki budżetowania kapitałowego .................................... 81
3.3. Techniki budżetowania kapitałowego oparte na zdyskontowanych
przepływach pieniężnych ..........................................................................90
4. Rachunkowość zarządcza i jej rola
w procesie kierowania przedsiębiorstwem ................................... 95
4.1. Rachunkowość zarządcza w procesie gospodarczym ............................95
4.2. Koszty w systemie kryteriów wyboru decyzji .......................................104
4.3. Kryteria klasyfikacji kosztów ..................................................................108
4.4. Istota i zadania rachunku kosztów ........................................................ 116
4
Budżetowanie jako narzędzie rachunkowości zarządczej
5. Ewidencja kosztów ............................................................................123
5.1. Funkcje układu ewidencyjnego kosztów ............................................... 123
5.2. Rodzajowy układ kosztów .......................................................................124
5.3. Charakterystyka produkcji pomocniczej .............................................. 126
5.4. Podstawowe metody kalkulacji ...............................................................129
5.5. Kalkulacja podziałowo-procesowa ......................................................... 131
5.6. Koszty wydziałowe ................................................................................... 135
6. Budżetowanie jako narzędzie zarządzania ..................................139
6.1. Podstawowe definicje ............................................................................... 139
6.2. Centra odpowiedzialności jako narzędzia zarządzania ...................... 141
6.3. Procedura sporządzania budżetów ........................................................142
6.4. Ewidencja budżetów .................................................................................144
7. Przepływy pieniężne ........................................................................147
7.1. Strumienie przepływów pieniężnych .....................................................147
7.2. Kryterium kosztu kapitału w budżetowaniu kapitałowym ................ 151
7.3. Ryzyko w decyzjach budżetowania kapitałowego ............................... 154
8. Charakterystyka badanej firmy w sektorze budżetowania ......159
8.1. Rys rozwoju ............................................................................................... 159
8.2. Przedmiot działania — struktura usług ................................................ 160
8.3. Struktura organizacyjna .......................................................................... 163
8.4. Konkurencja .............................................................................................. 166
8.5. Odbiorcy .................................................................................................... 166
8.6. Dostawcy .................................................................................................... 167
8.7. Analiza SWOT .......................................................................................... 168
8.8. Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa ...................................... 171
9. Budżetowanie w ZPUH „ABC” ......................................................175
9.1. Wprowadzanie budżetowania w przedsiębiorstwie ............................. 175
9.2. Budżet ZPUH „ABC” na rok 2001 ........................................................178
9.3. Kontrola budżetu ..................................................................................... 191
9.4. Ocena procesu budżetowania w ZPUH „ABC” ..................................192
Skorowidz ...........................................................................................197
:
Sprawy nie zawsze są takie, jakimi się wydają
MOTTO
Po przeczytaniu rozdziału będziesz potrafił:
opisać techniki budżetowania kapitałowego;
określić statyczne techniki budżetowania kapitałowego;
zastosować rachunek porównawczy kosztów, zysków;
obliczyć okres zwrotu, księgową stopę zwrotu;
obliczyć wartość zaktualizowaną netto;
obliczyć wewnętrzną stopę zwrotu;
obliczyć zdyskontowany okres zwrotu.
3.1. Rodzaje technik budżetowania kapitałowego
Proces budżetowania kapitałowego jest związany z podejmowaniem decyzji
i wyborem projektu inwestycyjnego do realizacji. Przy wykorzystaniu od-
powiednich technik decyzję taką należy podjąć na podstawie właściwej ana-
lizy, przy wykorzystaniu analiz ilościowych wartościowych budżetowania
1
.
1
S. Wrzosek, Ocena efektywności rzeczowych inwestycji przedsiębiorstw, Wydawnictwo SIGMA,
Wrocław 1994, s. 9.
80
Budżetowanie jako narzędzie rachunkowości zarządczej
Rodzaje technik stosowanych w celu ułatwienia oceny projektów są przed-
miotem licznych badań wielu dyscyplin naukowych. Można spotkać rów-
nież ich podział i klasyfikację, np. metody proste i rozwinięte, metody doty-
czące pojedynczych przedsięwzięć oraz programów inwestycyjnych.
Najpopularniejszym podziałem technik budżetowania kapitałowego jest po-
dział ze względu na czynnik czasu. Dynamiczne budżetowanie kapitałowe
uwzględnia zmiany w czasie, natomiast techniki nieuwzględniające czynnika
czasu określane są jako statyczne (proste)
2
.
Tradycyjne modele budżetowania kapitałowego nie przedstawiają formalnej
struktury, która gwarantowałaby wzięcie pod uwagę wszystkich istotnych
czynników występujących przy ocenie projektów inwestycyjnych. Przy oce-
nie projektów konieczny jest system wspomagania decyzji, który uzupełnia
tradycyjne modele budżetowania kapitałowego poprzez przedstawienie pro-
cesu decyzyjnego w sposób spójny i sformalizowany, z wykorzystaniem me-
tod z zakresu badań operacyjnych. Należy podkreślić, że dla prawidłowej
oceny i analizy projektów inwestycyjnych najczęściej stosuje się kilka metod
oceny.
Ciągłe doskonalenie technik budżetowania kapitałowego prowadzi do po-
żądanych sytuacji konkurencyjnych na rynku.
Aby osiągnąć założone cele, należy postępować według ściśle określonych
procedur.
W przypadku budżetowania pomocne jest określenie kolejnych kroków po-
stępowania i ich procedur.
Na podstawie dotychczasowych doświadczeń można wskazać następujące
techniki budżetowania kapitałowego:
3
1.
Zaznajomienie się z założeniami polityki makroekonomicznej
oraz mikroekonomicznej determinacji działania jednostki.
Określenie mocnych i słabych stron organizacji.
2.
Zdefiniowanie czynników ograniczających wielkości produkcji
lub sprzedaży.
3.
Sporządzanie budżetu strategicznych stref działania jednostki oraz
wstępne opracowanie budżetów pozostałych dziedzin organizacji.
2
A. Rutkowski, Zarządzanie…, op. cit., s. 98.
3
J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie…, op. cit., s. 23.
4.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl lemansa.htw.pl
Bud¿etowanie jako
narzêdzie rachunkowoœci
zarz¹dczej
Autor: Edyta Duda-Piechaczek
ISBN: 83-246-0473-1
Format: A5, stron: 208
Nie znaæ kosztów firmy to znaczy spisaæ j¹ na straty
Kalkulacja kosztów dla potrzeb bud¿etowania
Planowanie i kontrola wykonania bud¿etu
Studium przypadku: bud¿etowanie w firmie
Co daje dobre bud¿etowanie?
Prosta ksiêgowoœæ to za ma³o. Ka¿da kluczowa decyzja w firmie ma z³o¿one skutki
finansowe. Organizacja, która nie zna swoich kosztów, wymyka siê spod kontroli...
a¿ w koñcu zaskakuje j¹ dzieñ, kiedy koñcz¹ siê œrodki na koncie. Zarz¹dzaj¹cy, którzy
s¹ tego œwiadomi, chc¹ znaæ obecne i przysz³e koszty firmy. Oceniaj¹, czy planowana
inwestycja wygeneruje nadwy¿kê gotówki, zysk ksiêgowy i korzyœci podatkowe.
Potrzebuj¹ precyzyjnych bud¿etów i informacji zwrotnych o ich wykonaniu. Musz¹ byæ
pewni, ¿e dzia³alnoœæ jest rentowna i ¿e nagle nie skoñcz¹ siê fundusze. Krótko mówi¹c,
potrzebuj¹ rachunkowoœci zarz¹dczej i dobrego bud¿etowania.
Rachunkowoœæ zarz¹dcza jest Ÿród³em wiedzy o kosztach firmy, a bud¿etowanie to
przekuwanie tej wiedzy w dzia³anie. Z tej ksi¹¿ki dowiesz siê, jak stworzyæ i wykonaæ
dobry bud¿et. Poznasz metody kalkulacji kosztów. Znajdziesz tu opis ca³ego procesu
bud¿etowania oraz wiedzê przydatn¹ ka¿demu, kto zajmuje siê rachunkowoœci¹
zarz¹dcz¹:
przyjmowanie za³o¿eñ do bud¿etów,
klasyfikacja kosztów dla celów bud¿etowania,
porównywanie kosztów i przychodów,
obliczanie kosztów marginalnych,
analiza rozbie¿noœci kosztów,
ocena efektywnoœci i rentownoœci inwestycji,
ocena kondycji finansowej firmy, tworzenie elastycznych bud¿etów operacyjnych,
korygowanie bud¿etów.
Wstęp ......................................................................................................5
1. Planowanie działalności przedsiębiorstwa ......................................9
1.1. Istota planowania w przedsiębiorstwie ......................................................9
1.2. Etapy planowania ....................................................................................... 15
1.3. Hierarchia planów organizacyjnych ........................................................ 18
1.4. Planowanie finansowe ................................................................................29
1.5. Budżetowanie jako metoda zarządzania ................................................. 36
1.6. Klasyfikacja budżetów ................................................................................ 41
2. Metodyka budżetowania .................................................................. 45
2.1. Pojęcie procesu budżetowania ..................................................................45
2.2. Metody budżetowania ...............................................................................48
2.3. Funkcje i zadania budżetowania w przedsiębiorstwie ...........................54
2.4. Etapy budżetowania ...................................................................................58
2.5. Kontrola budżetu .......................................................................................70
3. Techniki budżetowania kapitałowego .......................................... 79
3.1. Rodzaje technik budżetowania kapitałowego ........................................79
3.2. Statyczne techniki budżetowania kapitałowego .................................... 81
3.3. Techniki budżetowania kapitałowego oparte na zdyskontowanych
przepływach pieniężnych ..........................................................................90
4. Rachunkowość zarządcza i jej rola
w procesie kierowania przedsiębiorstwem ................................... 95
4.1. Rachunkowość zarządcza w procesie gospodarczym ............................95
4.2. Koszty w systemie kryteriów wyboru decyzji .......................................104
4.3. Kryteria klasyfikacji kosztów ..................................................................108
4.4. Istota i zadania rachunku kosztów ........................................................ 116
4
Budżetowanie jako narzędzie rachunkowości zarządczej
5. Ewidencja kosztów ............................................................................123
5.1. Funkcje układu ewidencyjnego kosztów ............................................... 123
5.2. Rodzajowy układ kosztów .......................................................................124
5.3. Charakterystyka produkcji pomocniczej .............................................. 126
5.4. Podstawowe metody kalkulacji ...............................................................129
5.5. Kalkulacja podziałowo-procesowa ......................................................... 131
5.6. Koszty wydziałowe ................................................................................... 135
6. Budżetowanie jako narzędzie zarządzania ..................................139
6.1. Podstawowe definicje ............................................................................... 139
6.2. Centra odpowiedzialności jako narzędzia zarządzania ...................... 141
6.3. Procedura sporządzania budżetów ........................................................142
6.4. Ewidencja budżetów .................................................................................144
7. Przepływy pieniężne ........................................................................147
7.1. Strumienie przepływów pieniężnych .....................................................147
7.2. Kryterium kosztu kapitału w budżetowaniu kapitałowym ................ 151
7.3. Ryzyko w decyzjach budżetowania kapitałowego ............................... 154
8. Charakterystyka badanej firmy w sektorze budżetowania ......159
8.1. Rys rozwoju ............................................................................................... 159
8.2. Przedmiot działania — struktura usług ................................................ 160
8.3. Struktura organizacyjna .......................................................................... 163
8.4. Konkurencja .............................................................................................. 166
8.5. Odbiorcy .................................................................................................... 166
8.6. Dostawcy .................................................................................................... 167
8.7. Analiza SWOT .......................................................................................... 168
8.8. Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa ...................................... 171
9. Budżetowanie w ZPUH „ABC” ......................................................175
9.1. Wprowadzanie budżetowania w przedsiębiorstwie ............................. 175
9.2. Budżet ZPUH „ABC” na rok 2001 ........................................................178
9.3. Kontrola budżetu ..................................................................................... 191
9.4. Ocena procesu budżetowania w ZPUH „ABC” ..................................192
Skorowidz ...........................................................................................197
:
Sprawy nie zawsze są takie, jakimi się wydają
MOTTO
Po przeczytaniu rozdziału będziesz potrafił:
opisać techniki budżetowania kapitałowego;
określić statyczne techniki budżetowania kapitałowego;
zastosować rachunek porównawczy kosztów, zysków;
obliczyć okres zwrotu, księgową stopę zwrotu;
obliczyć wartość zaktualizowaną netto;
obliczyć wewnętrzną stopę zwrotu;
obliczyć zdyskontowany okres zwrotu.
3.1. Rodzaje technik budżetowania kapitałowego
Proces budżetowania kapitałowego jest związany z podejmowaniem decyzji
i wyborem projektu inwestycyjnego do realizacji. Przy wykorzystaniu od-
powiednich technik decyzję taką należy podjąć na podstawie właściwej ana-
lizy, przy wykorzystaniu analiz ilościowych wartościowych budżetowania
1
.
1
S. Wrzosek, Ocena efektywności rzeczowych inwestycji przedsiębiorstw, Wydawnictwo SIGMA,
Wrocław 1994, s. 9.
80
Budżetowanie jako narzędzie rachunkowości zarządczej
Rodzaje technik stosowanych w celu ułatwienia oceny projektów są przed-
miotem licznych badań wielu dyscyplin naukowych. Można spotkać rów-
nież ich podział i klasyfikację, np. metody proste i rozwinięte, metody doty-
czące pojedynczych przedsięwzięć oraz programów inwestycyjnych.
Najpopularniejszym podziałem technik budżetowania kapitałowego jest po-
dział ze względu na czynnik czasu. Dynamiczne budżetowanie kapitałowe
uwzględnia zmiany w czasie, natomiast techniki nieuwzględniające czynnika
czasu określane są jako statyczne (proste)
2
.
Tradycyjne modele budżetowania kapitałowego nie przedstawiają formalnej
struktury, która gwarantowałaby wzięcie pod uwagę wszystkich istotnych
czynników występujących przy ocenie projektów inwestycyjnych. Przy oce-
nie projektów konieczny jest system wspomagania decyzji, który uzupełnia
tradycyjne modele budżetowania kapitałowego poprzez przedstawienie pro-
cesu decyzyjnego w sposób spójny i sformalizowany, z wykorzystaniem me-
tod z zakresu badań operacyjnych. Należy podkreślić, że dla prawidłowej
oceny i analizy projektów inwestycyjnych najczęściej stosuje się kilka metod
oceny.
Ciągłe doskonalenie technik budżetowania kapitałowego prowadzi do po-
żądanych sytuacji konkurencyjnych na rynku.
Aby osiągnąć założone cele, należy postępować według ściśle określonych
procedur.
W przypadku budżetowania pomocne jest określenie kolejnych kroków po-
stępowania i ich procedur.
Na podstawie dotychczasowych doświadczeń można wskazać następujące
techniki budżetowania kapitałowego:
3
1.
Zaznajomienie się z założeniami polityki makroekonomicznej
oraz mikroekonomicznej determinacji działania jednostki.
Określenie mocnych i słabych stron organizacji.
2.
Zdefiniowanie czynników ograniczających wielkości produkcji
lub sprzedaży.
3.
Sporządzanie budżetu strategicznych stref działania jednostki oraz
wstępne opracowanie budżetów pozostałych dziedzin organizacji.
2
A. Rutkowski, Zarządzanie…, op. cit., s. 98.
3
J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie…, op. cit., s. 23.
4.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]